Μια λιθογραφία για την Καταστροφή των Ψαρών "Le massacre de Psara"

         Η καταστροφή των Ψαρών είναι ένα γεγονός που συγκλόνισε την Ευρώπη το 1824. Διαβάζουμε σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής την απορία των Ευρωπαίων για το πώς μπόρεσε αυτή η πατρίδα των ημίθεων ηρώων να καταστραφεί . Πολλοί καλλιτέχνες από τότε έχουν ασχοληθεί με θέματα σχετικά με τα Ψαρά και τα κατορθώματα των Ψαριανών. Οι Νικηφόρος Λύτρας , Νικόλαος Γκύζης , Κωνσταντίνος Βολανάκης, Διονύσιος Σολομός Γεώργιος Στατήγης αλλά και Βίκτωρ Ουγκώ , A. Friedel και Karl Krazeisen είναι μόνο μερικοί από αυτούς.

       Σήμερα θα σας μιλήσω για μια λιθογραφία του Γάλλου Auguste Raffet η οποία παραμένει σχεδόν άγνωστη σε όλους. Πριν δούμε το συγκλονιστικό αυτό έργο ας δούμε ποιος ήταν ο Raffet.

Denis Auguste Marie Raffet, πορτραίτο του Auguste Bry

         O Denis Auguste Marie Raffet, όπως ήταν το πλήρες όνομα του, γεννήθηκε στις 2 Μαρτίου 1804 στο Παρίσι. Υπήρξε μαθητής του Nicolas Toussaint Charlet και άλλων διακεκριμένων ζωγράφων. Άντλησε θέματα κυρίως από του Ναπολεόντειους πολέμους χωρίς βέβαια να λείπουν και άλλοι αξιόλογοι πίνακες. Ασχολήθηκε με την λιθογραφία και την ζωγραφική. Οι πίνακες του χαρακτηρίζονται από τα πολλά πρόσωπα και την έντονη δραματικότητα. Το 1849 τον βρίσκει στην Ρώμη όπου θα είναι αυτόπτης μάρτυρας της πολιορκίας της. Ένα θέμα που θα απεικονίσει σε πολλά έργα του όπως και την Ιταλική εκστρατεία του 1859 που θα ακολουθήσει. 

       Πέθανε στην Γένοβα στις 16 Φεβρουαρίου 1860. Το 1893 η Γαλλία για να τον τιμήσει έστησε στον περίβολο του Μουσείου του Λούβρου ένα μνημείο αφιερωμένο σε εκείνον, έργο του Emmanuel Frémiet.

Μνημείο του Raffet στον Λούβρο ,από καρτ ποστάλ

           Ας περάσουμε να δούμε τώρα την λιθογραφία. Είναι έργο toy 1837 όπου ο Raffet βρισκόταν ακόμα στην Γαλλία. Στο κάτω δεξί άκρο διακρίνουμε την υπογραφή του Raffet και δίπλα το όνομα του τυπογραφείου όπου τυπώθηκε η λιθογραφία IMP. S. BAÇON δηλαδή Imprimerie Simon Baçon (εκτύπωση Simon Baçon). Στο τυπογραφείο του Baçon, που βρισκόταν στο Παρίσι, έχουν εκτυπωθεί και άλλα έργα του Auguste Raffet.

          Η σκηνή που απεικονίζεται στο έργο λαμβάνει χώρα έξω από το τείχος του Παλιόκαστρου , της Μαύρης Ράχης . Κεντρικό πρόσωπο ένας τούρκος πολεμιστής, αρματωμένος, με γυμνό γιαταγάνι, κρατάει στο χέρι του το κεφάλι που μόλις έκοψε ενώ το πόδι του πατάει σε ένα άψυχο σώμα . Δίπλα του κείτεται νεκρό ένα μωρό και πίσω ίσως η μάνα του. Σφαγμένοι και οι δύο από το χέρι του Τούρκου.

Πίσω του μια άλλη μάνα με το μωρό στην αγκαλιά τρέχει να σωθεί από την μανία ενός αλλού έφιππου τούρκου που υψώνει το σπαθί του. Στο κάστρο ακόμα ανεμίζει μια παντιέρα . Αν και δεν την ζωγραφίζει με λεπτομέρεια, είναι η αδούλωτη ακόμα σημαία των Ψαρών με τον όρκο "Ελευθερία ή Θάνατος". Στο κάτω μέρος γράφει απλά την λέξη Ψαρά αφήνοντας την παράσταση να μιλήσει από μόνη της . Είναι μια συγκλονιστική λιθογραφία που απεικονίζει πλήρως την φρικαλεότητα των Τούρκων κατά την Καταστροφή των Ψαρών.

Α. Μ. Καραγιώργης